z prawa i z lewa
  • Od roku 1963 roku mieliśmy pisać Krakowianin, Poznaniak, Warszawiak
    17.01.2012
    17.01.2012
    Nazwy mieszkańców miast piszemy małą, a państw wielką literą, choć jedne i drugie pochodzą od własnych nazw. Rozróżnienie – jedyny argument, jaki potrafię wymyślić – meksykanina od Meksykanina jest mniej potrzebne niż zróżnicowanie Meksyku i Meksyku; mimo to nikt nie każe nam małą literą pisać nazw miast. Za to teraz pekińczyk myli się z pekińczykiem. Jest to chyba jedno z najbardziej niezrozumiałych rozstrzygnięć ortograficznych. Jak i dlaczego doszło do takiej sytuacji?
  • Miękczący wpływ dawnych samogłosek

    16.01.2021
    16.01.2021

    W podręcznikach do gramatyki historycznej można znaleźć informację, że w języku polskim wskutek wokalizacji jerów przednich powstała samogłoska ‘e (zmiękczająca poprzedzającą spółgłoskę). Dlaczego więc z prasłowiańskich słów z jerem przednim w pozycji mocnej: *lьnъ, *lьvъ, *ocьtъ, *tьstь mamy współcześnie w polszczyźnie formy: len (zamiast lien), lew (zamiast liew), ocet (zamiast ociet), teść (zamiast cieść)? Pozdrawiam.

  • adresat w liście
    24.03.2009
    24.03.2009
    Szanowni Państwo,
    z tego, co wiem [wynika, że] w liście motywacyjnym należy napisać swoje imię i nazwisko oraz dane kontaktowe w lewym górnym rogu, a adres firmy, do której jest wysyłana oferta – w prawym. Jak sytuacja wygląda w przypadku zaproszenia, które wysyłam w imieniu organizacji? Czy dane adresata zawsze powinny znaleźć się po prawej stronie? (Dla mnie to jakoś dziwnie wygląda).
    Pozdrawiam i z góry dziękuję za odpowiedź.
  • przecinek a imiesłowy przymiotnikowe
    21.07.2009
    21.07.2009
    Witam.
    Mam pewien problem dotyczący interpunkcji. Chciałem zapytać, czy w poniższych zdaniach MUSI występować przecinek:
    1. Owładnięta przez obłęd nieznany dotąd światu, ryknęła głosem zwierzęcym i przerażającym.
    2. Uspokojony jej słowami, wzbił się ku niebu.
    3. Siedzący na pobliskim kamieniu, elf zerwał się na równe nogi.
    4. — Potem wyjdziemy — zarzekł się ogolony na łyso krasnolud, znajdujący się w identycznej jak elf pozycji.

    Za wszelką pomoc z góry dziękuję!
  • inicjał na kilka wersów

    13.03.2015
    13.03.2015

    Dzień dobry,

    czy jeśli inicjałem wpuszczonym na kilka wersów jest spójnik lub przyimek, to między nim a następnym wyrazem powinna być spacja? Wtedy wersy sąsiadujące z inicjałem nie zaczynałyby się od tego samego miejsca.

    Pozdrawiam

  • kierunek
    25.10.2006
    25.10.2006
    Wiatr północny wieje KU północy czy OD północy? Kiedy ruchy wojsk mają kierunek północny, to raczej armia nie idzie na południe. Tymczasem w encyklopedii PWN czytam, że pasaty wieją „od wyżów zwrotnikowych ku równikowemu niżowi”, ale „na półkuli północnej mają kierunek północno-wschodni”. A jeśli ktoś powie o rzece, że ma kierunek północny, to jak to zrozumieć? Wedle wojska czy wiatru?
  • Myślnik na końcu wiersza
    27.09.2018
    27.09.2018
    Chciałbym zapytać o myślnik, który jest w ciągu zdania i zostaje na końcu linii, po prawej stronie. W niemal każdej publikacji można zobaczyć, że jest on przenoszony na lewą stronę, na początek linii. Zawsze uczono mnie, że powinien zostać po prawej. Tak stoi w poradnikach i książkach do typografii. Zacząłem się już zastanawiać, czy coś się zmieniło? Czy jest to dopuszczalne, czy może wszyscy popełniają błąd – i skąd on się wziął? A może to jakaś moda na lewą półpauzę?

    Pozdrawiam
    Czytelnik
  • nazwa adresata w liście
    1.07.2012
    1.07.2012
    Witam.
    Zastanawiam się, czy powszechnie stosowane w listach oficjalnych wyrównanie adresata i pożegnania wraz z podpisem do prawej jest kwestią uzusu, czy jest może gdzieś skodyfikowane? Jak się Państwo zapatrują na korespondencję oficjalną z jednostronnym wyrównaniem wszystkiego do lewej?
    Pozdrawiam.
  • po żydowsku
    23.11.2013
    23.11.2013
    Szanowni Państwo,
    w książce Joanny Tokarskiej-Bakir Rzeczy mgliste: eseje i studia autorka przytacza dwa zwroty: zapinać się po żydowsku (na lewą stronę) i jeść po żydowsku (nóż w lewej, widelec w prawej). Czy mają one źródło w jakichś realnie istniejących zwyczajach?
  • rzeczułka

    11.11.2023
    11.11.2023

    Dzień dobry,

    w sztuce I.Witkiewicza „Szewcy” użyto słowa „rzeczułki” w objaśnieniu, w notatce na dole - w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy. W słownikach internetowych znajduję jedynie powiązanie tego wyrazu z wyrazem „rzeka”. Czy zatem poprawne jest wciąż stosowanie na co dzień słowa „rzeczułki” w znaczeniu zdrobnienia od rzeczy? A może to już archaizm? Bardzo mi się to słowo podoba i mam ochotę je popularyzować. Proszę uprzejmie o odpowiedź.

    Z poważaniem

    Anna

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego